Historia

Historia Markowej łączy się nierozerwalnie z historią parafii. Markowa to dawna kolonia niemiecka o nazwie „Markenhow”. Pierwsza wzmianka o naszej miejscowości pochodzi z roku 1384 i została zapisana w dokumencie legata papieskiego Demetriusa, który to akt zatwierdzał nadanie dziesięciny dla Kapituły Katedralnej Przemyskiej, Markowa wyliczona obok innych miejscowości we wspomnianym nadaniu musiała zatem być już parafią. Założyciel, ani dokładny czas powstania parafii nie jest znany. Za fundatorów powszechnie uważa się właścicieli dóbr łańcuckich – rodzinę Pileckich. Następnie, na krótko wieś przejął Stanisław Stadnicki zwany „Diabłem Łańcuckim”, a od roku 1623 Markowa weszła w skład dóbr Konstantego Korniakta – pana na Żurawicy i Białobokach, który odnowił fundację parafialną. Niestety ten nowy przywilej zaginął podczas pożaru spowodowanego napadem Tatarów. Spalony (lub co najmniej mocno nadpalony) przez nich drewniany kościół został odbudowany w 1676 roku z pomocą ówczesnego właściciela Markowej Franciszka Korniakta. Ostatni z rodu Korniaktów Antoni Karol przed śmiercią w 1739 roku sprzedał Markową Urszuli Lipskiej. Następnymi właścicielami wsi byli: Marianna Bratkowska, a później, aż do czasów parcelacji, rodzina Lubomirskich.

W 1760 roku bp. przemyski Wacław Sierakowski przydzielił probostwo w Markowej Kolegiacie Jarosławskiej. Połączenie to zniósł w roku 1772 bp. Józef Kierski. Od roku 1786 można ustalić pełną listę proboszczów parafii, którymi kolejno byli:

• ks. Sebastian Sohalski 1786-1826
• ks. Michał Stochmalski 1826-1834
• ks. Rafał Krajewski 1835-1875
• ks. Stanisław Hemiański 1876-1887
• ks. Marcin Karpisz 1888-1898
• ks. Antoni Dziurzyński 1899-1901

14 lutego 1901 roku probostwo parafii Markowa objął ks. Władysław Tryczyński, który bardzo przyczynił się do jej rozwoju. Już w 1903 roku utworzył w parafii Bractwo Najświętszego Sakramentu. Nowy proboszcz zasłynął w Markowej jako społecznik i utalentowany organizator. Szybko przekonał parafian o potrzebie budowy nowego, obszerniejszego i bardziej trwałego kościoła, a sam z wielkim zapałem kierował tym przedsięwzięciem.
W 1904 roku po rozbiórce starego, drewnianego kościółka przystąpiono do budowy nowej okazałej świątyni na kamiennych fundamentach. 6 sierpnia tegoż roku miało miejsce poświęcenie i wmurowanie kamienia węgielnego. Nowa świątynia pw. św. Doroty została konsekrowana przez bp. Karola Fischera w dniu 25 czerwca 1910 roku. Staraniem ks. Tryczyńskiego wybudowano jeszcze wikarówkę oraz dom parafialny tzw. „Ognisko”, dla założonego wówczas Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży (budynek ten odebrany parafii w czasach komunistycznych po przebudowie pełni obecnie rolę biblioteki).

Ks. Tryczyński zainicjował także powstanie orkiestry dętej i straży pożarnej oraz działanie amatorskiego zespołu teatralnego. Swoim zainteresowaniem obejmował szczególnie miejscowych rolników, ucząc ich nowych form uprawy roli i sposobów gospodarowania. Ponadto ks. Dziekan sprowadził do parafii siostry zakonne – Służebniczki Dębickie Bogarodzicy Dziewicy Niepokalanie Poczętej. Zakupił również parcelę i gospodarstwo rolne dla sióstr oraz rozpoczął budowę nowej ochronki. Pełnił zaszczytną funkcję Wicemarszałka powiatu. Za liczne zasługi został odznaczony Orderem Polonia Restituta. Zmarł 13 grudnia 1935 roku, a jego grób znajduje się na naszym parafialnym cmentarzu.

Nowym rządcą parafii od roku 1936 został ksiądz Ewaryst Dębicki. Lata pracy księdza Dębickiego przypadły na trudny okres okupacji. Podczas wojny rozwinął on szeroko akcję charytatywną. Można stwierdzić, że za jego wskazaniem i przykładem parafianie chętnie udzielali schronienia wysiedlonym zarówno z okolic Poznania jak i ze Wschodu. w imię miłości Chrystusa, często z narażeniem życia, pomagali też prześladowanym przez Niemców Żydom. Świadczy o tym chociażby heroiczna postawa Rodziny Ulmów.
Za rządów księdza Dębickiego wykonano również wiele prac na rzecz kościoła parafialnego, m. in. pokryto kościół blachą, zbudowano trzy ołtarze boczne, zakupiono nowe organy i ławki, wykonano też pierwszą konserwację obrazów Przemienienia Pańskiego i Matki Bożej Markowskiej.

Od stycznia 1952 roku probostwo w Markowej objął ksiądz Wincenty Kras, który funkcje tę sprawował ponad 40 lat, czyli do momentu przejścia na emeryturę w 1993 roku. Początek rządów kolejnego proboszcza przypadł na trudny, stalinowski okres walki z kościołem oraz ideologicznej presji mającej utrwalić w oczach społeczeństwa pozytywny obraz narzuconej politycznej rzeczywistości. Trzeba przyznać, że idee rozsiewane przez wyznawców nowego porządku nie trafiały w Markowej na zbyt podatny grunt, a ksiądz Kras z właściwym sobie, zaprawionym ironią dystansem, potrafił neutralizować nachalność programowo ateistycznej, komunistycznej propagandy. Ksiądz Kanonik zasłynął również jako dobry gospodarz parafii i oprócz gorliwej pracy duszpasterskiej był inicjatorem i realizatorem nowych przedsięwzięć. Podczas administrowania przez niego parafią przeprowadzono następujące inwestycje:

• w 1954 r. wykonano trwałe ogrodzenie wokół kościoła,
• w 1956 r. założono instalację elektryczną i pomalowano wnętrze kościoła,
• w latach następnych zakupiono dwa stylowe konfesjonały i czwarty ołtarz boczny,
• w 1973 r. wykonanie nowej polichromii kościoła zlecono Stanisławowi Jakubczykowi z Krakowa,
• w 1975 r. w okna wstawiono witraże wg. projektu artysty ks. Wincentego Kiliana,
• w czerwcu 1993 r. zakupiono nowy trzeci dzwon do kościoła.

Ponadto z inicjatywy ks. Wincentego Krasa wykonana została nowa elewacja kościoła, a w latach osiemdziesiątych wybudowano nowy dom parafialny na miejscu starej organistówki, który obecnie służy celom mieszkaniowym dla księży wikariuszy oraz mieści siedziby ruchów i stowarzyszeń katolickich oraz bibliotekę parafialną.
W 1993 roku ks. Wincenty Kras przeszedł na zasłużoną emeryturę i zamieszkał jako ksiądz emeryt w domu parafialnym Odszedł do Pana 18 lipca 2007 r.

Po przejściu na emeryturę księdza Wincentego Krasa, abp. Józef Michalik mianował 21 sierpnia 1993 roku następnym proboszczem parafii w Markowej ks. prał. Stanisława Leję. Ksiądz proboszcz Leja dał się poznać jako zaangażowany i wrażliwy na problemy swoich parafian duszpasterz. Przez wiele lat katechizował dzieci klas drugich, przygotowując je do Pierwszej Komunii Świętej. Pełnił też funkcję asystenta Parafialnego Oddziału Akcji Katolickiej i moderatora Kręgów Rodzin Domowego Kościoła. Dwukrotnie organizował misje i rekolekcje ewangelizacyjne. Zawsze dbał o wysoki poziom merytoryczny zapraszanych na te okazje kaznodziejów. Ksiądz prałat Leja był również organizatorem licznych pielgrzymek, między innymi zainicjował wyjazdy nauczycieli i wychowawców na doroczną pielgrzymkę do Częstochowy, w której zawsze brał udział.Najistotniejszą inicjatywą na polu duchowego rozwoju parafii było doprowadzenie w 2003 r. do procesu beatyfikacyjnego Sług Bożych Rodziny Ulmów. Dzięki temu działaniu heroiczny czyn naszych rodaków, którzy złożyli ofiarę życia ratując prześladowanych w czasie II wojny światowej Żydów nie uległ zapomnieniu i rozsławił Markową na cały świat, łamiąc przy okazji krzywdzące Polaków stereotypy. w sześćdziesiątą rocznicę zbrodni, w dużej mierze z inicjatywy ks. Stanisława Lei, odbyły się w Markowej niezwykłe uroczystości z udziałem najwyższych dostojników kościelnych oraz wysokich przedstawicieli władz państwowych połączone z odsłonięciem pomnika ku czci zamordowanych. A rok później, równie uroczyście, nadano imię Sług Bożych Rodziny Ulmów Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Markowej.
Ksiądz proboszcz wykazał się również dużą troską o powierzony majątek parafialny dbając o piękno oddanej pod jego opiekę świątyni i jej otoczenia. Najważniejsze dokonania księdza prałata Stanisława Lei na tym polu to:

• konserwacja ołtarza głównego oraz ambony i obrazów Matki Bożej Markowskiej, Przemienienia Pańskiego, a także kilku najstarszych feretronów,
• wyposażenie zakrystii w nowe sprzęty liturgiczne,
• wykonanie nowych drzwi wejściowych głównych oraz bocznych do świątyni,
• wymiana instalacji elektrycznej i nagłośnieniowej,
• wykonanie oświetlenia przy kościele
• położenie kostki brukowej wokół kościoła,
• poszerzenie drogi od strony wschodniej i w kierunku cmentarza,
• pomalowanie dachu na kościele i plebani,
• remont i malowanie domu parafialnego,
• postawienie metalowego krzyża na cmentarzu i wykonanie głównej alei obsadzonej tujami,
• zainicjowanie powstania biblioteki parafialnej i przekazanie na jej rzecz wielu cennych pozycji książkowych,
• tuż przed śmiercią zakup pięknego ołtarza posoborowego i remont prezbiterium.

W uznaniu zasług księdza prałata Stanisława Lei, na wniosek Akcji Katolickiej, Kapituła powołana przez Radę Gminy w Markowej przyznała mu 9 marca tytuł „Markowianina roku 2008” wraz ze statuetką Sług Bożych Rodziny Ulmów. Ksiądz prałat Stanisław Leja zmarł po ciężkiej chorobie 10 kwietnia 2008 roku i został pochowany w swojej rodzinnej parafii w Grodzisku Dolnym. Następcą zmarłego duszpasterza został powołany przez abpa Józefa Michalika od lipca 2008 roku ksiądz Stanisław Ruszała.

Ksiądz Stanisław Ruszała otrzymał święcenia kapłańskie z rąk ks. bpa Bolesława Taborskiego 6 czerwca 1971 r. Jako wikariusz pracował w parafiach: Majdan Sieniawski, Kobylany, Wola Raniżowska, Zaleszany i Sanok Fara.
Funkcję proboszcza sprawował w parafii pw. św. Andrzeja Boboli w Krzeczowicach w latach 1983-2000 a przez kolejne 8 lat w parafii Przemienienia Pańskiego Sanok – Olchowce.
Markowa jest trzecią placówką duszpasterską, w której ks. Ruszała jako proboszcz realizuje swoje powołanie kapłańskie przewodnicząc ludowi Bożemu naszej parafii w drodze do Nieba.
Modlitwa i sprawowanie Najświętszej Ofiary za parafian, głoszenie Słowa Bożego, udzielanie sakramentów świętych, nadzór nad pracą katechetyczną, kontynuowanie nowenny do Matki Bożej Markowskiej , nabożeństwa wynagradzające za popełniane grzechy w i piątki, i soboty miesiąca i niedziele adoracyjne, cotygodniowa godzinna adoracja Najświętszego Sakramentu oraz przewodnictwo grupom parafialnym – to istotne elementy troski nowego pasterza o trwanie przy Chrystusie powierzonej mu owczarni.
Niezwykłe zaangażowanie w prace związane z kapitalnym remontem plebanii, remontem zakrystii kościoła, zainicjowanie i szybkie podjęcie przygotowania domu przedpogrzebowego poprzez adaptację dawnych budynków gospodarczych sprawiły, że ksiądz proboszcz Stanisław Ruszała jest nie tylko kolejnym bardzo dobrym gospodarzem materialnych dóbr parafii, ale także wzorem pracowitości.
Zachęcając Markowian do systematycznego wspierania ofiarą i modlitwą prac „na Bożą chwałę”, ksiądz proboszcz otacza troską piękną świątynię, którą przed 100 laty wybudowali nasi przodkowie.

W 2017 r. ks. Stanisław Ruszała odszedł na emeryturę. Nowym proboszczem został ks. prał. Roman Chowaniec, który rozpoczął swoją posługę 20 VIII 2017 roku.